Aikakausi
Dec 19, 2022 15:14:44 GMT
Post by thora on Dec 19, 2022 15:14:44 GMT
Aikakausi - 1985
POLITIIKKA & MAAILMANKUVA
Ronald Reaganin hallinnon myötä Yhdysvallat on kokenut hurjan taloudellisen nousukauden. Vuonna 1984 uudelleen valitun republikaanipresidentin samanaikaisesti isänmaallinen ja optimistinen johtamistyyli vetoaa suurimpaan osaan kansasta, ja reaganismina tunnettu talouspolitiikka tähtää sekä mittaviin veronalennuksiin että pienempiin hallituskuluihin. Kylmä sota Neuvostoliittoa vastaan on yhä käynnissä nostattaen niin sotilaallista kuin taloudellista avunantoa monille antikommunistisille hankkeille. Lisääntynyt materialismi ja kulutus on kylvänyt esiin vuosikymmenen ihannearvoja täydellisesti ilmentävän termin yuppie, mikä tarkoittaa koulutettua ja menestynyttä kaupunkilaisnuorta. Monitarjonnaisen TV-kaapeliverkoston kautta ajan hermoilla pysyminen on entistä helpompaa suosituista hittiformaateista aina tuoreimpiin maailmantapahtumiin; toistaiseksi ilman merkittävää hoitokeinoa jylläävä HIV/AIDS-epidemia herättää joukkohysteriamaista pelkoa heijastuen negatiivisella tavalla ensisijaisesti homoseksuaalien yhteiskunnalliseen asemaan ja oikeuksiin. Korkealukuisen maahanmuuton ja huumeiden vastaisen sodan myötä etniset vähemmistöt kohtaavat paljon sosiaalisia ennakkoluuloja.
TEKNOLOGIA
Ennennäkemätön teknologian kehitys 70—80-lukujen välillä on tuonut markkinoille paljon riemastuttavia ja arkielämää helpottavia keksintöjä. Ikoninen Walkman-kasettisoitin on yhä tavanomainen näky katukuvassa uudenveroisen CD-ROM:in hintatason huitoessa pilviä. Kotikäyttöiset tietokonemallit — kuten Commodore tai IBM PC — tarjoavat vaihtoehtoisen työskentelytavan samalla kun aikaisemmin kukoistanut videopeliteollisuus kärvistelee rajun äkkiromahduksen alla. Niin tallentava VHS kuin laaja kaapelitelevisio ovat vakiinnuttaneet paikkansa keskiluokkaisissakin kotitalouksissa; saatavilla on lukuisia uutis- ja viihdekanavia, esimerkiksi 24-tuntinen CNN tai musiikkipainotteinen MTV. Päivittäinen kommunikointi tapahtuu lähinnä johdollisten lanka- tai yleisöpuhelimien kautta, sillä vaikka olemassa on jo muutama aikainen matkapuhelinmalli, ovat nämä lähtökohtaisesti hyvin kalliita ja haluttuja. Sen sijaan moderni ihme eli puhelinvastaaja löytyy jo monelta.
POPULAARIKULTTUURI & PUKEUTUMINEN
Ulkoisen identiteetin rakentaminen perustuu vahvasti omaleimaiselle ajatukselle siitä, kuinka tyyli määrittelee kantajansa — mitä äänekkäämpi ja värikkäämpi vaatevalinta, sitä erottuvampi ihmismassasta myös on. Etenkin valtavirtanuoriso jäljittelee kokeilunhaluisesti ihailemiensa julkimoiden edustamia trendejä muhkeista hiusmalleista aina rohkeasävyisiin meikkeihin siinä missä ruutu- ja farkkukankainen kasuaalimuoti painottuu enemmän mukavuuteen sekä yksinkertaisempiin valintoihin. Liikemaailmassa hallitsee klassinen prepattu pukutyyli, josta massiivisin olkatoppauksin muotoiltu naisten power suit on myös saanut alkunsa. 70-luvun discohuuman kuoltua radiokanavien kärkisijoilla soi kuumimmat new wave, rock, hip hop sekä elektroninen tanssimusiikki, joista on kuultavissa koko musiikkituotannon uudistanut ja synkronoiva luomistekniikka MIDI. Erikoistehosteilta kehittynyt ja eri tyylilajeja yhdistelevä elokuvateollisuus läpikäy kulttiklassikoiden aikakautta; suosituimpina tieteis-, toiminta ja -kauhugenret.
TAPAHTUMAKALENTERI
x 20-21. tammikuuta — Presidentti Reaganin 2. virkaanastujaiset televisioidaan Valkoisen talon sisätiloissa - ja toistetaan seuraavan vuorokauden aikana poikkeuksellisesti Yhdysvaltain Capitol-rotundassa rankkojen sääolosuhteiden vuoksi. 73-vuotias Reagan on kaikista tähänastisista presidenteistä vanhin.
x 9. helmikuuta — Madonnan uunituore kakkosalbumi Like a Virgin saavuttaa Yhdysvaltain albumilistan 1. sijan seuraavaksi 3 viikoksi. Ilmiömäisenä mutta shokeeraavana popsensaationa tunnettu Madonna — oik. Madonna Louise Veronica Ciccone — on yksi 80-luvun valovoimaisimpia tähtiartisteja.
x 2. maaliskuuta — Amerikan ruoka- ja terveysvirasto (FDA) virallistaa ensimmäisen HIV:n havaitsevan veritestin. Kyseessä on lupaava lääketieteellinen läpimurto: HI-virustilan varman määrittelemisen myötä tartuntariski verensiirtojen ja leikkauksien välityksellä pienenee huomattavasti.
x 23. huhtikuuta — New Coken lanseeraus. Coca Cola Companyn ilmoitus muuttaa alkuperäinen virvoitusjuomareseptin kaava kilpaillakseen ohikirivän Pepsin kanssa nostattaa laajamittaisen kuluttajaprotestin. Päätös osoittautuu kaupalliseksi epäonnistumiseksi - ja kaivattu klassikkomaku entisöidään 2 kuukautta myöhemmin.
x 20. toukokuuta — John Anthony Walker JR.:n pidätys. Entinen USA:n merivoimien vääpeli ja viestinnän spealisti jää kiinni lukuisten turvaluokiteltujen valtiosalaisuuksien kauppaamisesta Neuvostoliitolle. Aina 60-luvulta asti jatkunut ja FBI:n havaitsema vakoilu johtaa välittömään elinkautistuomioon.
x 27. kesäkuuta — Route 66:n lakkautus. Legendaarinen 3 940 kilometriä Chicagosta Santa Monicaan taittava valtaväylä korvataan uudella Interstate Highway System -valtatieverkostolla. Vuosikymmeniä merkittävän läntisen vaellusreitin osat jäävät joko paikallis-, yksityis- ja kauppaliikenneteiksi tai hylätään käytöstä.
x 3. heinäkuuta — Back to the Future — Paluu tulevaisuuteen saa ensi-iltansa Yhdysvalloissa. Viihdyttävä ja vauhdikas tieteiskomedia aikamatkustavasta teinipojasta sekä erikoisesta tiedemiehestä kerryttää maailmanlaajuisesti päätähuimaavat 381,1 miljoonaa dollaria. Yhtä rakastetut jatko-osat saapuvat vuosina 1989— ja 90.
x 20. elokuuta — Iran-Contra-skandaali; myös Irangate. 96 kappaletta 508 TOW-panssaritorjuntaohjuksia kuljetetaan Israelin kautta Iraniin vastineeksi panttivangitusta amerikkalaispastori Benjamin Weiristä. Salaiset asekaupat presidentti Reaganin ja Iranin välillä jatkuvat aina vuoden 1986 julkituloon asti.
x 1. syyskuuta — RMS Titanicin sijainti paljastuu. 1910—luvulla Atlantin valtamereen traagisesti uponnut ja viimeiset 73 vuotta kadoksissa pysytellyt loistoristeilijän hylky makaa 3 798 metrin syvyydessä, n. 560 kilometrin päästä Newfoundlandista; löytäjänä amerikkalainen meritieteilijä Robert Ballard.
x 18. lokakuuta — The Nintendo Entertainment Systemin (NES) julkaisu. Rajoitettu erä innovatiivisen japanilaisen videopelijätti Nintendon vallankumouksellisia kotikonsoleita rantautuu New York Cityyn voittaen kuluttajien sydämen. Tunnettu mm. Duck Hunt ja Super Mario Bros. -peleistä.
x 19. marraskuuta — Presidentti Reagan tapaa ensikertaa Neuvostoliiton uuden johtaja Mihail Gorbatšovin. Genevessä järjestettävä huippukokous sisällyttää tunnustelevan keskustelun ydinaseiden vähentämisestä. Alkanut diplomaattinen yhteistyö edesauttaa kylmän sodan päättymistä vuonna 1991.
x 12. joulukuuta — Arrow Airin lento 1285 -tapaturma. Kairosta Kölnin ja Ganderin kautta Fort Campbelliin matkannut Douglas DC-8 matkustajalentokone syöksyy alas 1 kilometrin päässä Ganderin kansainväliseltä lentoasemalta. Yhteensä 256 kuolonuhria: 248 MFO-rauhanturvatehtävään Siinain niemimaalla osallistunutta yhdysvaltalaissotilasta ja 8 miehistön jäsentä.
x 9. helmikuuta — Madonnan uunituore kakkosalbumi Like a Virgin saavuttaa Yhdysvaltain albumilistan 1. sijan seuraavaksi 3 viikoksi. Ilmiömäisenä mutta shokeeraavana popsensaationa tunnettu Madonna — oik. Madonna Louise Veronica Ciccone — on yksi 80-luvun valovoimaisimpia tähtiartisteja.
x 2. maaliskuuta — Amerikan ruoka- ja terveysvirasto (FDA) virallistaa ensimmäisen HIV:n havaitsevan veritestin. Kyseessä on lupaava lääketieteellinen läpimurto: HI-virustilan varman määrittelemisen myötä tartuntariski verensiirtojen ja leikkauksien välityksellä pienenee huomattavasti.
x 23. huhtikuuta — New Coken lanseeraus. Coca Cola Companyn ilmoitus muuttaa alkuperäinen virvoitusjuomareseptin kaava kilpaillakseen ohikirivän Pepsin kanssa nostattaa laajamittaisen kuluttajaprotestin. Päätös osoittautuu kaupalliseksi epäonnistumiseksi - ja kaivattu klassikkomaku entisöidään 2 kuukautta myöhemmin.
x 20. toukokuuta — John Anthony Walker JR.:n pidätys. Entinen USA:n merivoimien vääpeli ja viestinnän spealisti jää kiinni lukuisten turvaluokiteltujen valtiosalaisuuksien kauppaamisesta Neuvostoliitolle. Aina 60-luvulta asti jatkunut ja FBI:n havaitsema vakoilu johtaa välittömään elinkautistuomioon.
x 27. kesäkuuta — Route 66:n lakkautus. Legendaarinen 3 940 kilometriä Chicagosta Santa Monicaan taittava valtaväylä korvataan uudella Interstate Highway System -valtatieverkostolla. Vuosikymmeniä merkittävän läntisen vaellusreitin osat jäävät joko paikallis-, yksityis- ja kauppaliikenneteiksi tai hylätään käytöstä.
x 3. heinäkuuta — Back to the Future — Paluu tulevaisuuteen saa ensi-iltansa Yhdysvalloissa. Viihdyttävä ja vauhdikas tieteiskomedia aikamatkustavasta teinipojasta sekä erikoisesta tiedemiehestä kerryttää maailmanlaajuisesti päätähuimaavat 381,1 miljoonaa dollaria. Yhtä rakastetut jatko-osat saapuvat vuosina 1989— ja 90.
x 20. elokuuta — Iran-Contra-skandaali; myös Irangate. 96 kappaletta 508 TOW-panssaritorjuntaohjuksia kuljetetaan Israelin kautta Iraniin vastineeksi panttivangitusta amerikkalaispastori Benjamin Weiristä. Salaiset asekaupat presidentti Reaganin ja Iranin välillä jatkuvat aina vuoden 1986 julkituloon asti.
x 1. syyskuuta — RMS Titanicin sijainti paljastuu. 1910—luvulla Atlantin valtamereen traagisesti uponnut ja viimeiset 73 vuotta kadoksissa pysytellyt loistoristeilijän hylky makaa 3 798 metrin syvyydessä, n. 560 kilometrin päästä Newfoundlandista; löytäjänä amerikkalainen meritieteilijä Robert Ballard.
x 18. lokakuuta — The Nintendo Entertainment Systemin (NES) julkaisu. Rajoitettu erä innovatiivisen japanilaisen videopelijätti Nintendon vallankumouksellisia kotikonsoleita rantautuu New York Cityyn voittaen kuluttajien sydämen. Tunnettu mm. Duck Hunt ja Super Mario Bros. -peleistä.
x 19. marraskuuta — Presidentti Reagan tapaa ensikertaa Neuvostoliiton uuden johtaja Mihail Gorbatšovin. Genevessä järjestettävä huippukokous sisällyttää tunnustelevan keskustelun ydinaseiden vähentämisestä. Alkanut diplomaattinen yhteistyö edesauttaa kylmän sodan päättymistä vuonna 1991.
x 12. joulukuuta — Arrow Airin lento 1285 -tapaturma. Kairosta Kölnin ja Ganderin kautta Fort Campbelliin matkannut Douglas DC-8 matkustajalentokone syöksyy alas 1 kilometrin päässä Ganderin kansainväliseltä lentoasemalta. Yhteensä 256 kuolonuhria: 248 MFO-rauhanturvatehtävään Siinain niemimaalla osallistunutta yhdysvaltalaissotilasta ja 8 miehistön jäsentä.